( کربلا )به عنوان تجسم یک فرهنگ انقلابی و پرشور و پرخاشگر علیه سلطه های ستم مطرح بود و قبر حسین بن علی علیه السلام و تربت خونین این شهید بزرگ و یارانش، کانون الهام،و مکتب آزادی بخش و حرکت آفرین.

در فرهنگ شیعه و در باور حسینیان تاریخ و آشنایان با اهل بیت، کلمه( تربت )،بار محتوایی غنی و تاریخی داشته است.چه به صورت مهر نماز،یا خاک تیمم،یا تسبیح سجاده،یا خاک شفا بخش و متبرک.

آنگونه که اشاره شد،این تاثیر،در سایه عنصر دگرگون سار و اکسیر ( شهادت )است.امامان، تلاش می کردند که شیعه را به فرهنگ شهادت،سوق دهند.این تشویق،در سایه روی آوردن به نمودها و سمبلها و مظاهری انجام می گرفت که یادی از آن حماسه را در بر داشته باشد و تداعی کننده آن حماسه ها و خونها و شهادتها باشد.حتی به صورت قرار دادن تربت کربلا در محل سجود،تا تعظیم به آرمان والای شهیدان کربلا باشد،و قرار دادن تربت، بر بینی،هنگام سجده،تا بوی خون شهدای کربلا،جان را طراوت بخشد.چرا که:( از خاک شهید،بوی خون می آید ).

( امام صادق علیه السلام خریطه(کیسه و دستمال) زردی داشت که در آن، تربت حضرت سیدالشهدا بود.وقت نماز که می شد،همان تربت را در موضع س جودش می ریخت و سجده بر آن می کرد.)(1) آیا این،جز تجدید عهد و پیمان با آیین و آرمان و راه و خط حسین است ؟!نمازی بر پایه احیای جهاد و شهادت و ملهم خون!... مگر در تربت کربلا چه رازی نهفته است؟

( ...در آنجا تربتی است، گویا معدن مغناطیس، که افراد عاشق را که قابل جذاب اند، مانند ذرات کوچک آهن،به سوی خود جذب می کند.آنجا مضجع مقدسی سرباز فداکاری است که روسای جمهور و پادشاهان، قبل از آنکه رسم سرباز گمنام و نهادن دسته گل معمول گردد، عصاره گل، بهترین عطر را آوردند و بوسیدند و بوییدند و پاشیدند و آرزوی این کردند که کاش در برابرش جنگیده و اسلام را یاری می کردند و کشته می شدند...) (2) دراینجا، به عنوان نمونه،به چند حدیث از سخن پیشوایان اشاره می کنیم:

امام صادق علیه السلام:( السجود علی تربه الحسین علیه السلام یخرق الحجب السبع ).(3) سجده بر تربت حسین، حجابهای هفتگانه را کنار می زند.

آن حضرت،به عنوان فروتنی و خشوع در برابر خداوند،جز بر تربت حسین، سجده نمی کرد.(4)و می فرمود:

( سجده بر گل قبرحسین علیه السلام،تا زمین هفتم را نورانی می کند.)(5) حضرت فاطمه زهرا علیه السلام آن تسبیحات مخصوص را،با تسبیحی می گفت که از یک نخ مفتول .پشم درست شده بود و به تعداد تکبیرات، ( گره )داشت.وقتی که( حمزه سیدالشهدا )به شهادت رسید، خاک قبر او، تسبیح ساخت.از آن پس،مردم هم به تبعیت از او چنان کردند.تا اینکه حسین علیه السلام به شهادت رسید.مردم،بخاطر فضیلت و مزیت افزونتر تربت امام حسین،از تربت قبر آن شهید،تسبیح ساختند.(6) بالاتر از این، سفارش ائمه است که:کام فرزندان خود را هنگام ولادت،با تربت قبر حسین بن علی علیه السلام بر دارید.به این تعبیر،روایات متعددی نقل شده است.از جمله سخن امان صادق علیه السلام است که:

حنکوا اولادکم بتربه الحسین،فانها امان )(7) این،آشنا ساخت نوزادان از لحظه تولد،با( کربلا )و( تربت شهید ) است و اثر تربیتی دارد.(8) ( مطهری )،درباره تربت شهید،و دانه های تسبیحی که از تربت سیدالشهدا علیه السلام باشد،می گوید:

( من، این را ازتربت شهید بر می دارم و این نوعی احترام به شهید و شهادت است،نوعی به رسمیت شناختن قداست شهادت است ...پیشوایان ما گفته اند،حالا که باید بر خاک سجده کرد،بهتر است که آن خاک،از خاک تربت شهیدان باشد،اگر بتوانید از خاک کربلا برای خود تهیه کنید،که بوی شهید می دهد.تو که خدا را عبادت می کنی،سر بر روی هر خاکی بگذاری نمازت درست است ولی اگر سر بر روی آن خاکی بگذاری که تماس کوچکی،قرابت کوچکی،همسایگی کوچکی با شهید دارد و بوی شهید می دهد،اجر و ثواب تو صد برابر می شود...)(9) نه تنها تربت شهید،بلکه هر چیزی که از شهید،یادگار مانده و نشانی از اوست و کوچکترین پیوندی با یک شهید دارد،برای وارثان خط شهادت و شاگردان این مکتب،الهام بخش،عزیز،مقدس،متبرک، ارزشمند و خاطره آمیز است.

پاورقی :

1- منتخب التواریخ،ص 298،به نقل از((مصباح المتهجدین)).

2- اولین دانشگاه و آخرین پیامبر،ج 2 ص 43.

3- بحار الانوار(چاپ بیروت)ج 82 ص 153 و 334.

4- کان الصادق علیه السلام لا یسجد الا علی تربه الحسین علیه السلام تذ للا لله و استکانه الیه.(بحار الانوار، ح 82 ص 158 حدیث 25) 5- السجود علی طین قبر الحسین علیه السلام ینور الی الارض السابعه(من لا یحضره الفقیه،ج 1 ص 68)2 6- بحار الانوار،ج 82 ص 333 حدیث 16 و صفحه 341.

7- وساطل الشیعه،ج 10 ص 410 حدیث 8.

8- روایات مربوط به تربت سیدالشهدا،بر داشتن کام نوزاد با تربت کربلا، سجده و تسبیح بر تربت قبر حسین و ...را در منابع زیر مطالعه کنید:وسائل الشیعه،ج 10 ص 408 تا 420، و ج 3 ص 607 مصباح شیخ طوسی،ص 510.بحار الانوار،(بیروتی)ج 98 ص 118.9- شهید(ضمیمه:قیام و انقلاب مهدی)ص 1